μέργος

(Mergus). Γένος στεγανοπόδων της οικογένειας των νησσιδών, της τάξης των χηνόμορφων. Τα πουλιά αυτά διαφέρουν από την κοινή πάπια προπάντων στο ράμφος, το οποίο είναι μακρύ, κυλινδροκωνικό και λίγο κεκαμμένο στην κορυφή, ενώ έχει χείλη εφοδιασμένα με μικρά, αιχμηρά, κερατοειδή δόντια και στραμμένα προς τα μέσα. Σημαντικό είδος του γένους είναι ο μεγαλόσωμος μ. ή μ. ο γνήσιος (Μergus merganser), ο οποίος έχει μήκος 80 εκ. περίπου· ο ενήλικος αρσενικός έχει στο κεφάλι του ένα χαρακτηριστικό ανορθωμένο λοφίο από μαύρα φτερά. Την άνοιξη και το καλοκαίρι, το είδος αυτό είναι διαδεδομένο στις βόρειες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, απ’ όπου μεταναστεύει το φθινόπωρο προς τα νότια, φτάνοντας μέχρι τη Μεσόγειο, την Κασπία θάλασσα και την Κίνα· ζει κοντά στα εσωτερικά νερά, στα οποία συλλαμβάνει ψάρια, αμφίβια και μαλάκια κολυμπώντας και βουτώντας επιδέξια. Πετάει σχεδόν μόνο κατά την περίοδο της αποδημίας· η κραυγή του μοιάζει με τον κρότο τύμπανου. Την άνοιξη ο μ. αυτός φτιάχνει τη φωλιά του στις κοιλότητες των δέντρων και μερικές φορές στις σχισμές των βράχων· γεννάει 8-13 κιτρινωπά αβγά, τα οποία κλωσά μόνο το θηλυκό. Ο μικρόσωμος μ. ή μ. ο πρίστης (Μergus serrator) έχει μήκος 60 περίπου εκ. και φέρει στην κορυφή του κεφαλιού και στο ινίο ένα λοφίο από μαυροπρασινωπά φτερά. Όπως και στον μεγαλόσωμο μ., το ράμφος και τα πόδια είναι κόκκινα. Ο μικρόσωμος μ. είναι διαδεδομένος σε εξαιρετικά εκτεταμένη περιοχή, η οποία περιλαμβάνει τα βόρεια τμήματα της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής, από τα οποία το φθινόπωρο μεταναστεύει προς τα νότια. Ο μ. ζει κατά σμήνη και είναι καχύποπτος και πονηρός· δεν ζει μόνο στα εσωτερικά νερά, αλλά και στη θάλασσα. Φτιάχνει τη φωλιά του στο έδαφος ή στις κοιλότητες των βράχων, όπου γεννάει 8-9 αβγά λαδοπράσινου χρώματος. Το κρέας και των δύο ειδών τρώγεται από τους ιθαγενείς πληθυσμούς, παρά την έντονη μυρωδιά ψαριού που έχει. Ένα άλλο είδος του ίδιου γένους είναι ο Μergus albellus, με μήκος μικρότερο από μισό μέτρο και μάλλον κοντό ράμφος. Το λοφίο του κεφαλιού του είναι λευκό, ενώ το ράμφος και τα πόδια του ράμφος γκρίζα. Το πουλί αυτό φημίζεται για την οξύτατη νοημοσύνη του. Το θηλυκό πουλί μέργος ο πρίστης (mergus serrator), στο περιβάλλον όπου γεννάει συνήθως τα αβγά του. Ο μέργος ο πρίστης (mergus serrator), πουλί της οικογένειας των νησσιδών, είναι ιδιαίτερα διαδομένος στις βόρειες περιοχές της Ευρασίας και της Αμερικής.

* * *

ο

ζωολ. γένος εύσωμων πτηνών, αλλ. πρίστης.